Mughamat (plural of mugham) is the classical heritage of Azerbaijani traditional musical culture declared by UNESCO a “masterpiece of oral and intangible heritage of the world” (2003). It has preserved its archaic musical language till present. Mugham is distinguished by emotional sophistication. In some writings it is introduced as “the art of emotional states”. Its artistic idea is, indeed, to express the subtlest emotional states of the human soul in their great diversity.
The art of mughamat is inseparable from Azerbaijani classical poetry and from the Aruz, an old Eastern quantitative system of versification.
The Mugham may be performed as a vocal-instrumental cyclic composition, or as a solo instrumental piece played on almost the all of traditional musical instruments. Solo instrumental mugham came in Azerbaijani musical practice in the beginning of the 20th century.
Mugham performing demands exceptional musical memory and ear from the musician to keep in mind the whole mugham repertoire, and the ability to improvise, that is, a certain composer gift. Many of performers are known as authors of such traditional (measured) pieces as Tasnif, Reng and Deramed. The mughams are not subjected to new creation now; nevertheless, the performer is free to improvise within the frames of certain mode and music vocabulary. Depending on his/her knowledge, musical memory and the duration given, performer can reduce or expand the composition, give different emotional nuances to the music, and vary the melody in an individual way, however, keeping its key-modal structure and key- melodic formulas.
GOCHAG ASKAROV (b. 1978), the singer-soloist of the ensemble Turan is distinguished for his beautiful voice of rare emotional power and passion. Western musical press compares his singing manner with that of Nusrat Fateh Ali khan, a prominent Pakistan singer, the cult figure of Eastern vocal art.
GOCHAG ASKAROV performed at concert stages in the USA (2007), the UK (2007, 2009), at the WOMAD festivals in the UK (2009), Australia and New Zealand (2010); he was featured in the BBC “World Routes” programs (2007, 2008, 2009), as well as in the programs of Australian National Radio (2010), and in the documentary «Mugham in Montana» of an American journalist Thomas Goltz (see the documentary on www.youtube.com). His discography includes two CDs released in abroad – one by ARC Music Productions company (UK, 2008), and another by Australian «Bird Walks Records» (2010). See his website www.qochaqesgerov.az for more information.
Gochag Askarov
Texts (original Azerbaijani texts are available after the English translation)
1. Dastgah Zabul-Segah
Tasnif (Bardasht)
poem by Bakhtiyar Vahabzade (Azerbaijani poet, 1925- 2009)
Do you remind, sweetheart, that spring night?
Does that old khan platan come to your memory?
Our hands were joined, and we were mute,
We did not speak, but our souls spoke.
Where are you, my faithful beloved?
My soul seeks for the love I lost,
The longing for my first love burns my heart.
Maye Zabul,
poem by Seyid Abulgasim Nabati (Azerbaijani poet, 1812-1873)
Zephyr, ask the flower-faced beauty about me,
May the nightingale come to the rosary?
If the one who is sick from long separation
May come and beg for a medicine at your doors, or not?
I will give my life for your ambergris (fragrant) hairs,
for your lips like pistachio, and your flower-like tongue,
May the moth fly around the light of your tulip-like face and musk moles?
My eyes are longing for your languishing eyes,
For your sunny face and sweet words
I feel confused to ask you frankly
If you let my sick soul to grieve, or not.
Nabati needs neither honour, nor glory of the world without you
He has no hope for anything else
But may he come once more or not?
Mukhalif,
poem by Fuzuli (Azerbaijani poet, 16th century)
The peri-like she who is the sultan (queen) of the charm realm
Rules over me, gives orders and decrees.
Majnun`s lifetime has passed, now it is me whom love brought dishonor to,
This is true saying that each epoch is the time of one lover.
Segah
poem by Hajibaba Huseynov (Azerbaijani singer-khanende, National Artist of Azerbaijan, 1919-1993)
Rejoice, heart, to a happy news: spring time came again,
A soft gentle wind brought a good news to the nightingale.
Flower buds have blossomed and spread their fragrance everywhere,
But there is nobody to share excitement of my soul.
Rejoice, heart, to a happy news: spring time came again,
A soft gentle wind brought a good news to the nightingale.
Flower buds have blossomed and spread their fragrance everywhere,
But there is nobody to share excitement of my soul.
Young and old are on one side and me, suffering, on the other side
What a beautiful cup-bearer treats this nice party!
Melody of tar has joined the melodies of ney and nay,
The drug of music has intoxicated everybody.
Whoever I questioned about this shindig, told me to look around,
and I have seen Omar Khayyam,
With rose wine in one hand and a fresh flower in another hand,
One would astonish if saw Omar Khayyam
The sight of your slim figure and the moles on your beautiful face
Improves Haji`s mood day by day.
Zil Zabul,
poem by Seyid Abulgasim Nabati (Azerbaijani poet, 1812-1873)
Why, oh, God, I became so moaning?
It was my fault to fall in love with you.
You set me, a poor fellow, on fire, like I am a moth,
Whether I caused your anger with falling in love?
You took everything I gained,
Why as an ascetic I have to be a doorman to the mosque.
Like sheikh Sanan, I put sackcloth on my body,
Now come and see how I serve the people.
I bowed low to that Christian beauty today,
Just now I did comprehend clearly that I was a Moslem.
Manendi-Mukhalif
Another strophe (beyt) from the same poem by Nabati cited above
Hallelujah (Be thanks to God), that I found faith in godlessness
What is the use of regretting for the time passed?
Let Nabati take care of you, oh, beauty,
I give my life for my faithful lover.
3. Bayati Shiraz
3a Bayati Shiraz
poem by Mikayil Mushfiq (Azerbaijani poet, 1908-1938)
Oh, my sweet lily in the garden of love
Don’t let each bad-tempered nightingale kiss you secretly.
I am your merciful hunter, come to my bosom,
Come, let me kiss and compassionate you
I suffer and moan but do not know
Why you let everyone to embrace you.
I am wandering thirsty in the desert of love,
My love, what if I drink cool water of your honey kiss?
Mushfiq does not get harm from the land of love
The brows-bowed knocked you down with arrows of her eye-lashes.
3b Bayaty, genre of folk lyrics
The mountains smell of mountains
The gardens smell of gardens
If I die do not wash my breast
It still keeps my lover’s fragrance.
3c Tasnif “A shepherd girl”, folk lyrics
I met a shepherd girl at the spring,
There were twin moles on the face, mascara on eyebrows
I met a shepherd girl with scissors in her hands
I have neither father, nor mother to send to them for proposing.
I met a shepherd girl who grazed sheep,
Poor desperate soul, your lifetime come to the end.
4. Mahur composition
Tasnif “Murqi-seher” (“Cockcrow”)
music by Iranian musician Murtaza Ney-Davudi, poem by Iranian poet Bahar
Sounds of spring have spread everywhere, light of spring lit the world Song of loving nightingale has filled the rosery.
Let the spring of your life blossom either,
Come, sing the somg of freedom like the nightingale
And abandon all the suffer,
Get happy, my flower, get happy, kid.
Listen to the happy song of the nighingale,
To the song of the victoriuos,
Take the drug of the rosery
To revive your soul.
Berdasht and Maye Mahour
poem by Seyid Azim Shirvani (Azerbaijani poet,1835-1890)
Satan takes away artfully the faith of people,
But why that angel-faced takes away my faith?
Hey, brows-bowed, the arrows of your coquetry wounded me,
Press your hairs to my wound, don`t let me bleed.
The ascetic when saw that face in the frame of hairs
Said “this is an Indian boy taking Koran to school”
That one in the love area who is not clothed in shroud
Will be taken naked to the Doomsday.
Don`t mislead Seyid towards the house of wine,
Which Moslem takes a pagan to Kaaba? (the name of the sacred temple of the Moslem in Mekkah)
Mahour: the parts “Ushshaq” and “Zamin-khara”
poem by Mirza Alakbar Sabir (Azerbaijani poet,1861-1911)
You, my love, are the crown of the royal beauty,
All the beauties altogether just wait at your doors
With your hairs above your brows, black as night of levitation,
You ascended to the top of the ladder of beauty.
Blask hairs are spread over the forehead and cheeks,
[Like] bedouin prevents the pilgrims to reach Kaaba.
I am a pilgrim to you, oh, moon, let me kiss your mole (beauty spot)
People do not call “hadji” (=lover) those who have not kissed Hajar (play of words: Hajar is a biblical name, mother of Ismayil, son of Abraham and the name of the stone in Kaaba, “Hajar-ul asvat”)
Your eye-lashes pierce my heart,
Who taught you to arrow this way?
Day and night Sabir weeps at your doors,
Don`t send him away, he has no hope any more.
Zerbi-mugham “Herati”
poem by Seyid Aga (Azerbaijani poet)
The nightingale sings cheerfully among the flowers
For every lover his sweetheart looks like a tulip.
I am a fighter, a brave, a warrior,
But my hands always keep signs of peace.
*******************************************************************+
Original Azerbaijani texts
Track 1. Zabul Dəstgahı
Bərdaşt və Zabul təsnifi
Bəxtiyar Vahabzadənin (1925-2009) şeri
Düşürmü yadına o bahar gecəsi, yar
Düşürmü yadına o qoca xan çinar
Birləşdi əlimiz, lal oldu dilimiz,
Danışmasaq da biz, danışdı qəlbimiz.
Hardasan, yar, ey vəfadar?
Könül soraqlayır itən məhəbbəti,
Sinəmi dağlayır ilk eşqin həsrəti.
Maye Zabul
Seyid Əbülqasım Nəbatinin (1812-1873) qəzəli
Səba məndən söylə ol gülüzarə
Bülbül gülüstanə gəlsin gəlməsin
Bu hicran düşsünü illər xəstəsi
Qapına dərmanə gəlsin gəlməsin
Mən qurbani olum ənbər tellərin,
Püstə dodaqların qönçə dillərin,
O lalə rüxsarın müşkin xalların
Oduna pərvanə gəlsin gəlməsin.
Gözüm çox həsrətdir xumar gözünə
Günəş cəmalına şəkkər sözünə
Utanıram necə deyim üzünə
Dərdim xəstə cana gəlsin gəlməsin.
Nəbati istəməz sənsiz dünyanı
İzzəti, hörməti, şövkəti, şanı
Bir zada qalmayıb daha gümanı
Bu baş o meydana gəlsin gəlməsin
Müxalıf
Füzulinin (XVI əsr) qəzəlindən iki beyt
Ol pərivəş kim, məlahət mülkünün sultanıdır,
Hökm onun hökmü durur, fərman onun fərmanıdır.
Sürdü Məcnün dövrünü, indi mənəm rüsvayi-eşq
Doğru derlər, hər zaman bir aşiqinin dövranıdır.
Segah
Xanəndə Hacıbaba Hüseynovun (1919-1993) qəzəli
Müjdə, ey dil, yenə də gəldi bahar əyyamı,
Gətirib badi səba bülbül üçün peyğani.
Açılıb qonçəvi gül, ətri tutubdur çəməni,
Vəcdə gəlmiş bu könül yoxdur dəxi yananı.
Bir tərəf piri cavandır, bir tərəf də məni zar,
Nə gözəl bəzmeyi bu saqi dolandı canı.
Qarışıbdır tarın ahənqinə ləhni-neyi nay
Nəşeyi musiqidən məsti düşüb hamı.
Xəbər aldım neçə kəsdən ki, nə həngamədi bu,
Dedilər bir nəzər et, gördüm Ömər Xəyyamı.
Bir əlində meyi-gül rəng, bir əlində gülü-tər,
Matı məbud edər görsə Ömər Xəyyamı.
Qamətin, xalı xəttin zikrlərin etdikcə
Günü-gündən Hacının yaxşılaşır əhvalı.
Zil Zabul
Seyid Əbülqasım Nəbatinin (1812-1873) qəzəli
Görəsən mən niyə, ya Rəbb, belə nalan oldum,
Qələt etdim ki, sənə valehi-heyran oldum.
Oda yaxdın məni, biçarəni, pərvanə kimi,
Acığın gəldi məgər, aşıqı-insan oldum.
Sudi-sərmayəni məcmu əlimdən aldın
Niyə kim, zahid olub məscidə dərban oldum.
Şeyx Sənan kimi boynuma saldım zünnar,
İndi gəl gör ki, kənizalərə rahban oldum
Etdim ol dilbəri-tərsayə bu gün bir səcdə,
İndi bildim ki, yəqin mən də müsəlman oldum.
Manəndi-Müxalif
Seyid Əbülqasım Nəbatinin qəzəlinin davamı
Lilləhlül həmd ki, mən küfürdə bildim iman
Keçən əyyamə nə hasil ki, peşiman oldum,
Gəl, Nəbati, dolanım başına, bəh-bəh nə gözəl,
Can verib yarə vəfa, rahinə qurban oldum.
Track 3. Bayatı Şiraz
Mikayıl Müşfiqin (1908-1938) qəzəli
Mehribanım bağı-eşqin ey müəttər susəni,
Qoyma öpsün gizlicə hər bülbülü bədxu səni.
Mən sənin bir rəhmidil səyyadınam, gəl qoynuma,
Gəl öpüm, gəl oxşayım, ey nazənin mərru səni.
Sızlayan mən, ah edən mən, amma bilməzəm neçün
Hən sıcar ağuşuna gah o səni, gah bu səni.
Eşqi-səhrasında sərgərdan gəzən bir təşnəyəm,
Sevgilim, içsəm nə olur şəhdi-zülali busəni.
Müşfiqə iqlimi-sevdadan ziyanım yox fəqət
Tiri müjqanınla yıxdı bir kaman əbru səni.
Bayatı
Dağlarda dağ ətri var,
Bağlarda bağ ətri var.
Mən ölsəm sinəmi yumayun,
Sinəmdə yar ətri var.
Təsnif “Bir çoban qızı”
Bir çoban qızını gördüm çeşmə başında, ay, aman,
Qoşa xallar var üzündə, vəsmə qaşında
Bir çoban qızını gördüm əlində qayçı, ay, aman
Nə atam var, nə də anam göndərim elçi
Bir çoban qızını gördüm qoyun otarır, ay, aman
Biçarə yazıq canım, ömrün qurtarır.
Track 4. Mahur kompozisiyası
Mürği-səhər
Musiqisi Murtaza Ney-Davudun, şeri Məlik-üş-şüara Baharındır
Gəldi baharın sədası
Aləmi tutdu ziyası
Səhni –gülüstanda ucaldı
Bülbülü-şeydanın nəvası
Sən də çiçəkləndir həyatın baharını
Gəl, oxu bülbültək azadlıq şüarını
Məhv elə hər yerdə sitəm ruzigarını
Gülüm al səadət, balam, al səadət.
Dinlə bülbülün şən səsini
Qəhrəmanlar nəğməsini.
Zövq alıb gülşənin nəşəsindən
Ruha ver şən səsinlə təravət.
Bərdaşt, Mahur
Seyid Əzim Şirvanınin (1835-1890) qəzəli
Xalqin iymanını gər məkr ilə şeytan aparır,
O pəriçöhrə nədəndir ki, bəs iyman aparır?
Ey kaman qaşlı, məni yaralədi qəmzən oxu,
Zülfünü bas yarama, qoyma, məni qan aparır.
Zahid ol zülfdə rüxsarını gördükdə dedi:
Bu o hindu beçədir məktəbə Quran aparır.
Kimsə kim geyməyə meydani-məhəbbətdə kəfən,
Onu məşuqi-əzəl məhşərə üryan aparır.
Çəkməyin Seyyidi laməzhəbi meyxanə sarı
Kafəri Kəbə ara hansı müsəlman aparır?
Üşşaq, Hüseyni və Zəminxarə
Mirzə Ələkbər Sabirin (1861-1911) qəzəli
Xosrovi hüsnün, əzizim, sənimişsən tacı
Xublar cümlə sənin dərgahinin möhtacı
Qabi- qovseyni qaşın, leylət-ül-əsra zülfün
Tapmısan mərtəbeyi- hüsnüdə sən meracı
Tökülüb zülfi- siyah arizi alın üzrə
Kəbəyə çöl ərəbi mane olur hüccacı.
Zayiri kuyinəm, ey mah, qoy öpüm xalından
Həcəri öpməyənə xəlq deməzlər hacı.
Kəs nigah ilə, dələr bağrımızı müjganın,
Bu ox atmaqı kim öyrətdi sənə qıyğacı
Gecə gündüz səri kuyində sızıldar Sabir,
Neyləsin, qovma qapından kəsilib illacı.
“Heyratı” zərbi muğamı
Seyid Ağanın qəzəli
Bülbül fərəhlə cəh-cəh edir laləzarı var
Hər aşiqin də laləyə bənzər nigarı var
Cəngavərəm, hünərliyəm, həmdə mübarizəm,
Amma əlimdə daim sülhün şüarı var.